Kalymnos en haar elegante bronzen dame

Wonderen liggen dikwijls in een klein hoekje. We zijn zo gewend om massaal naar de grote musea te trekken – het Louvre, het British Museum, het Nationaal Museum van Athene – dat we onwillekeurig andere of kleinere musea als minderwaardig beschouwen. Jammer natuurlijk want we worden daar wel verrast op bijzondere stukken die in hun eigen omgeving tentoongesteld worden, op zichzelf al een unieke ervaring.

Zo werd ik onlangs geconfronteerd met de Dame van Kalymnos uit de 4de/3de eeuw v.Chr. dat, zoals de naam het zegt in Kalymnos te vinden is, een eiland dat vlak tegenover Kos ligt,  op zijn beurt zeer bekend bij de toeristen. Maar Kalymnos, wat ga je daar zoeken? Het Archeologisch Museum van Pothia, de hoofdstad van het Griekse eiland Kalymnos in de Noordelijke Dodecanese is volgens mij zeker de omweg waard!

Deze onbekende Dame van Kalymnos, groter dan levensgroot, moet wel heel belangrijk geweest zijn om uitgebeeld te worden en dan nog wel in brons! Het is een prachtige verschijning die een beetje hoogmoedig op de bezoeker neerkijkt. Haar houding is waardig en de lege oogkassen geven haar iets mysterieus. De ene hand houdt ze voor haar gezicht terwijl de andere verborgen zit in de zware stof van de mantel die ze om zich heen geslagen heeft. Dit beeld werd in 1994 van de zeebodem opgevist en beheerst nu een zaal in het Museum van onbekend en blijkbaar onbemind Kalymnos dat alleen onder rotsklimmers een naam verworven heeft.

Kalymnos is slechts 43 km2 groot maar is deel van een rijke geschiedenis die teruggaat tot 4000 v.C. en die zijn sporen heeft achtergelaten, van klassieke ruines tot vroegchristelijke kerken en middeleeuwse kastelen.

Het Archeologisch Museum dat na lange renovatiewerken in 2009 weer geopend werd is gewoonweg schitterend met een up-to-date lay-out. De spectaculaire verzameling omvat stukken die uiteenlopen van de vroege prehistorie tot aan de Byzantijnse periode.

Opvallend is de collectie van vrij recente stukken. Allereerst staat er een groot aantal beelden uit het oude heiligdom van Apollo Dalios (Apollo van Delos) dat lokaal heel belangrijk geweest moet zijn als we afgaan op de rijke votieve gaven, inclusief beschilderde potscherven die teruggaan tot 600 v.Chr. Meer spectaculair zijn de vele beelden die onlangs in dit heiligdom zijn blootgelegd. Zo vond met een hele verzameling marmeren beelden die in de Romeinse tijd in een afwateringssysteem verstopt waren om ze beschermen tegen vandalisme of hergebruik. In deze omvangrijke collectie zijn werken uit Archaïsche, Klassieke en Hellenistische tijden vertegenwoordigd. Een opvallend stuk is bv. een half geklede bronzen kouros uit 530 v.Chr., typisch Ionisch, en een kolossaal Hellenistisch beeld van Asclepius uit de 2de eeuw v.Chr. Verder nog bijna twee dozijn beelden, met daarbij een afbeelding van Athena en Apollo, evenals beelden van atleten en kinderen. Alles bij elkaar natuurlijk een uitzonderlijke verzameling, zeker voor zo een klein eiland.
 

Dit alles wordt echter overschaduwd door de kleine hoeveelheid goed bewaarde bronzen beelden of delen daarvan, allemaal uit de hellenistische periode en uit de zee rondom het eiland opgedoken.

Er moeten wel verschillende schepen in de buurt vergaan zijn. Zo zien we een leuk bronzen dolfijntje, het sombere en heerszuchtige hoofd van een hellenistische heerser die een eigenaardige hoed of kroon draagt, de uitermate accuraat gevormde benen en sandalenvoeten van een ruiter, en uiteraard de bewonderenswaardige Dame van Kalymnos die heel waarschijnlijk een godin moet voorstellen.

Wie alles wil weten over die uitzonderlijke eiland kan terecht op dit blog van Peter Sommer waar ik ook de foto's "geleend" heb.