Wonderen liggen dikwijls in een
klein hoekje. We zijn zo gewend om massaal naar de grote musea te trekken – het
Louvre, het British Museum, het Nationaal Museum van Athene – dat we
onwillekeurig andere of kleinere musea als minderwaardig beschouwen. Jammer
natuurlijk want we worden daar wel verrast op bijzondere stukken die in hun
eigen omgeving tentoongesteld worden, op zichzelf al een unieke ervaring.
Zo werd ik onlangs geconfronteerd
met de Dame van Kalymnos uit de 4de/3de eeuw v.Chr. dat, zoals de naam het zegt
in Kalymnos te vinden is, een eiland dat vlak tegenover Kos ligt, op zijn beurt zeer
bekend bij de toeristen. Maar Kalymnos, wat ga je daar zoeken? Het
Archeologisch Museum van Pothia, de hoofdstad van het Griekse eiland Kalymnos
in de Noordelijke Dodecanese is volgens mij zeker de omweg waard!
Deze onbekende Dame van Kalymnos,
groter dan levensgroot, moet wel heel belangrijk geweest zijn om uitgebeeld te
worden en dan nog wel in brons! Het is een prachtige verschijning die een
beetje hoogmoedig op de bezoeker neerkijkt. Haar houding is waardig en de lege
oogkassen geven haar iets mysterieus. De ene hand houdt ze voor haar gezicht
terwijl de andere verborgen zit in de zware stof van de mantel die ze om zich
heen geslagen heeft. Dit beeld werd in 1994 van de zeebodem opgevist en
beheerst nu een zaal in het Museum van onbekend en blijkbaar onbemind Kalymnos
dat alleen onder rotsklimmers een naam verworven heeft.
Kalymnos is slechts 43 km2 groot
maar is deel van een rijke geschiedenis die teruggaat tot 4000 v.C. en die zijn
sporen heeft achtergelaten, van klassieke ruines tot vroegchristelijke kerken
en middeleeuwse kastelen.
Het Archeologisch Museum dat na lange renovatiewerken in 2009 weer geopend werd is gewoonweg schitterend met een up-to-date lay-out. De spectaculaire verzameling omvat stukken die uiteenlopen van de vroege prehistorie tot aan de Byzantijnse periode.
Opvallend is de collectie
van vrij recente stukken. Allereerst staat er een groot aantal beelden uit het
oude heiligdom van Apollo Dalios (Apollo van Delos) dat lokaal heel belangrijk
geweest moet zijn als we afgaan op de rijke votieve gaven, inclusief
beschilderde potscherven die teruggaan tot 600 v.Chr. Meer spectaculair zijn de
vele beelden die onlangs in dit heiligdom zijn blootgelegd. Zo vond met een
hele verzameling marmeren beelden die in de Romeinse tijd in een
afwateringssysteem verstopt waren om ze beschermen tegen vandalisme of
hergebruik. In deze omvangrijke collectie zijn werken uit Archaïsche, Klassieke
en Hellenistische tijden vertegenwoordigd. Een opvallend stuk is bv. een half
geklede bronzen kouros uit 530 v.Chr., typisch Ionisch, en een kolossaal
Hellenistisch beeld van Asclepius uit de 2de eeuw v.Chr. Verder nog bijna twee
dozijn beelden, met daarbij een afbeelding van Athena en Apollo, evenals beelden
van atleten en kinderen. Alles bij elkaar natuurlijk een uitzonderlijke
verzameling, zeker voor zo een klein eiland.
Dit alles wordt echter
overschaduwd door de kleine hoeveelheid goed bewaarde bronzen beelden of delen
daarvan, allemaal uit de hellenistische periode en uit de zee rondom het eiland
opgedoken.
Er moeten wel verschillende schepen in de buurt vergaan zijn. Zo
zien we een leuk bronzen dolfijntje, het sombere en heerszuchtige hoofd van een
hellenistische heerser die een eigenaardige hoed of kroon draagt, de uitermate
accuraat gevormde benen en sandalenvoeten van een ruiter, en uiteraard de
bewonderenswaardige Dame van Kalymnos die heel waarschijnlijk een godin moet voorstellen.
Wie alles wil weten over
die uitzonderlijke eiland kan terecht op dit blog van Peter Sommer waar ik ook de foto's "geleend" heb.