Cappadocië

In het dal rond Göreme bevindt zich de grootste concentratie rotskapellen en kloosters van Cappadocië, sommige bronnen spreken van 350 kerken, andere weer van 600. De minstens 30 kerken rond Göreme alleen zijn hoofdzakelijk na de 9^de eeuw gebouwd, t.t.z. uitgehakt in het zachte vulkanische tufsteen. Dit gebied is gepromoveerd tot Openluchtmuseum en de UNESCO heeft dit dal zelfs op de Werelderfgoedlijst gezet – dat wil heel wat zeggen.

Eerst heb ik geen idee waar die kerken zich wel moeten bevinden tot ik er plots vlak voor sta. Sommige gevels zijn door weer en wind of aardbevingen vergaan zodat je eigenlijk meteen al binnen kijkt op de verkleurde fresco’s en fijn uitgehouwen zuilen en bogen. Op andere plaatsen moet je met een beetje enge ijzeren trap de grot in naar boven. Dat zijn dan de verrassingen.

Als eerste bezoek ik de Çariklı kilesi, de Kerk van de Sandaal (zo genoemd vanwege de afdruk op een van de fresco’s), die uit het einde van de 11^de/begin van de 12^de eeuw dateert. Een steile trap leidt naar de vierkante nis die toegang geeft tot de bovenste verdieping. De ruimte is niet zo groot, hoewel aangelegd in de vorm van een Grieks kruis met booggewelven en in het midden en in de oostelijke hoek overdekt met koepels. De wanden zijn versierd met fresco’s van de Vier Evangelisten en verschillende heiligen. Onder de kerk ligt een refter met een lange smalle stenen tafel geflankeerd door dito banken. Op het plafond zijn taferelen van het Laatste Avondmaal aangebracht. Naast de refter ligt uiteraard de keuken met nog een aantal opslagruimtes er omheen.

Iets verderop ligt de Kerk met de Slangen, ook uit de 11^de eeuw, die rijk versierd is met taferelen uit het leven van HH. Joris, Theodorus, Constantijn en Helena. Deze fresco’s zijn bijzonder helder en blijken onlangs gerestaureerd te zijn. De enige verlichting komt door de deuropening en dat is waarschijnlijk ook het beste om er voor te zorgen dat de kleuren goed bewaard blijven.

De nabijgelegen Kerk van Santa Barbara uit het begin van de 11^de eeuw dankt zijn naam aan een fresco op de westelijke muur, dat vermoedelijk de Heilige Barbara voorstelt. Op de centrale apsis is een zittende Christus te zien. Er zijn ook grappige figuren zoals bv. een kip met vier poten, naar het schijnt om de christenvervolgers op het verkeerde spoor te brengen. Onder dit tafereel zijn St. Joris en St. Theodorus te zien die de draak doden. Het worden allemaal wel kerken genoemd maar van formaat lijken ze meer op kapellen volgens mij.

De Kerk met de Gesp, de Tokali Kerk, is een van de fraaiste van dit dal. Hij telt vier aparte ruimtes: de Oude Kerk met een enkel schip en vestibule, de grotere Nieuwe Kerk, de kerk onder de oude kerk en een kapel ten noorden van de nieuwe kerk. De oude kerk uit de 11^de eeuw met boogvormig plafond lijkt wel de ingang te zijn naar het nieuwe gedeelte en de wanden en plafond zijn volledig beschilderd met taferelen uit het Evangelie. De voorstellingen zijn zeer uiteenlopend, van de Boodschap aan Maria tot de Kruisiging en Wederopstanding van Christus. De zg. Nieuwe Kerk kan uit einde 10^de eeuw maar ook uit de 13^de eeuw dateren. Bewerkte zuilen verdelen deze kerk in drie delen, en de wanden vertonen bogen en zuilen in reliëf met daartussen ook weer taferelen van het leven van Christus. De ondergrondse kerk en kapel ga ik niet binnen.

Te midden van dit complex, want dat mag je dit wel noemen, prijkt de losstaande uitgeholde rotsformatie van het Kizlarklooster. De monniken moeten ladders en steigers gebruikt hebben om de hogere verdiepingen te bereiken.

Dat er tussen al die feeënschoorstenen en formaties zoveel kerken te vinden zijn had ik echt niet verwacht – een openluchtmuseum op zich.

[Klik hier om alle foto's te bekijken]