Thessaloniki - Archeologisch Museum

Mijn bezoek aan het Archeologisch Museum van Thessaloniki heb ik toevallig of niet op zondag gepland, een dag waarop het vrachtwagenverkeer bijna nihil is en ik zonder moeite de stad in kan rijden.

Er is hier een speciale expositie over Macedonisch goud ingericht, nou dat is precies in mijn straatje natuurlijk. Zo krijg ik te lezen dat tot in de dagen van Koning Philip II (de vader van Alexander de Grote) goud en zilver op gelijke voet stonden en dus dezelfde waarden toegekend kregen. Toen Philip echter de controle over de goud- en zilvermijnen van Thracië verkregen had en zijn nieuwe technieken wist toe te passen, was er plots een overdaad aan zilver, waardoor de waarde daarvan daalde t.o.v. het goud. Een waardering die heden, zoveel honderden jaren later, nog van kracht is.

Ik kijk mijn ogen uit op de prachtige gouden drinkbekers en het groot aantal gouden kransen met gekleurde emaillen bloemen en bladeren, soms met groene koperen bladen ertussen geweven als contrast.

Een drinkbeker van bergkristal, een juwelenkistje van beschilderd aardewerk, een bijzondere gedraaide gouden armband met leeuwenkoppen, wat dunne gouden takjes met dito bladeren die op een kledingstuk genaaid konden worden, het ene stuk steekt de loef af bij het andere. Een van de klapstukken is de grote gouden wijnkaraf met dansende Menaden tussen de Dionysus-jongelingen – de zogenaamde Dervini-vaas. Het zijn allemaal stukken uit de tijd toen het Macedonische rijk op zijn hoogtepunt stond, uit de tijd van Philip en Alexander dus. We hebben geen idee van de rijkdom die er toen geheerst moet hebben. Een beetje vertrouwd doet het graf aan, een grote rechthoek met veelkleurig beschilderde binnenwanden en op de bodem glazen en ceramiek flesjes tussen de beenderresten. Het zijn stuk voor stuk weer schitterende voorwerpen, goed bewaard en goed gerestaureerd, waaraan ik me sta te vergapen.

Als een der laatste vondsten pronkt men hier met stukken papyrus die met Griekse teksten beschreven zijn. Ik wist niet dat dit bestond en blijkbaar zijn deze documenten ook uniek, t.t.z. de enige die men tot nu toe gevonden heeft. Ze zijn afkomstig uit een graf en bevatten o.a. hele teksten van Homerus. Geweldig toch zoiets!

[Klik hier om alle foto's van het museum te bekijken]

Lente 2006 - Lente 2011

Sagalassos – Tentoonstelling in Tongeren

Onder de titel Sagalassos, City of Dreams, wordt deze tentoonstelling aangekondigd in het Gallo-Romeins Museum van Tongeren. We zullen alle tijd hebben om er naartoe te gaan want hij loopt van 28 oktober 2011 tot 17 juni 2012. 

Voor mij is dit een unieke gelegenheid, een eenmalig gebeuren waarbij België en met name Prof. Dr. Marc Waelkens (K.U.Leuven) in het zonnetje gezet wordt, heel terecht overigens. De opgravingsgeschiedenis wordt bovendien elk jaar keurig uitgelijnd en toegelicht op hun eigen website over Sagalassos – de moeite van het bekijken waard!

Zelf heb ik het voorrecht gehad om een aantal keren in Sagalassos rond te lopen, telkens met een jaar of twee tussenpauzes en ik was elke keer weer aangenaam verrast door de vooruitgang van de werken. Op de meeste archeologische sites verlopen de opgravingen uiterst traag en moet je dikwijls jaren wachten eer je als leek wat resultaat kunt zien, maar dat is in Sagalassos absoluut niet het geval. Bij elk bezoek kun je duidelijk stellen dat of dit nu ook blootgelegd is, weer opgebouwd is of in kaart gebracht is. Geweldig zoiets hoor!

De antieke stad Sagalassos ligt op een schitterende hoogte van 1600 meter met imponerend uitzicht over de omgeving, kortom een strategische plek, ongeveer 150 km ten noorden van Antalya.

Sagalassos, dat volgens oude Hittietische inscripties al in de 14^de eeuw v.C. vermeld staat als Salawassa, is net als alle andere steden in de regio herhaaldelijk onder de voet gelopen en was dan eens in het bezit van Frygië, dan weer van Lydië, om daarna door de Perzen bij Pisidië ingelijfd te worden. Het was een krijgslustig volkje en ze hebben Alexander de Grote ook niet bepaald met open armen ontvangen. Zoals altijd en overal, je weet wat je hebt maar je weet niet wat je krijgt – en zo zullen ze er in Sagalassos ook wel over gedacht hebben. Na Alexanders dood, deelde Sagalassos het onzekere lot van zijn buren om uiteindelijk, net als alle andere steden en regio’s, in 133 v.C. na de dood van Attalus III van Pergamon bij de Romeinse Provincia Asia ingelijfd te worden. De stad was toen volledig Hellenistisch, en Grieks was er de voertaal. Hij groeide uit tot een betrouwbare leverancier van graan en olijven, en ook de plaatselijke kleibedden leverden een handel op in gebruiksvoorwerpen als amforen, potten en schalen voor de export naar het hele Middellandse Zeegebied. Ruim zeshonderd jaar lang verliep deze ceramiekproductie hier zelfs op industriële wijze!

                                   

Op zijn hoogtepunt moet Sagalassos 50.000 inwoners geteld hebben en het is bekend dat de stad zeker tot de 13^de eeuw n.C. bewoond was. De ondergang werd ingezet door opeenvolgende aardbevingen in 518, en vooral die van 644 en 661, waarna de genadeslag kwam met de pestepidemie en de invallen van de Arabieren. In de 11^de eeuw werd Sagalassos, dat op de karavaanroute tussen Antalya en Konya lag, Turkmeens bezit, en weer later van de Seljoeken.

Ofschoon de stad al in 1706 door een reizende Fransman herontdekt werd, moesten we wachten tot 1985 toen een Brits-Belgisch team de plek in kaart bracht. Sinds 1990 zijn het de Belgen die hier elke zomer met een ploeg van 200 man opgravingen komen verrichten en ik verbaas me er elke weer over hoeveel werk deze mensen o.l.v. Prof. Marc Waelkens hier steeds verzetten!

Het Museum van het naburige Burdur verleent onderdak aan de vondsten uit deze eens zo machtige stad, maar nu worden er toch een heel aantal topstukken hier in Tongeren tentoongesteld. Of je nu zelf al in Sagalassos geweest bent of niet, dit is vast de moeite waard. Het is in elk geval veel dichterbij dan Sagalassos zelf nietwaar.

[Klik hier om alle foto's van deze tentoonstelling te bekijken]

Side, TK - Archeologisch Museum

Rechts van de Triomfboog van Vespasianus en de resten van een Nympheum, ligt het Archeologisch Museum van Side, vlak langs de hoofdstraat. Dat museum is in de oude Romeinse Baden ondergebracht, die hier bijzonder goed bewaard gebleven zijn en waar men in stijl een soort betonnen overkoepeling overheen gezet heeft. Het is net echt. Vooral ook omdat de marmeren vloeren en muren van de bassins zo goed bewaard gebleven zijn.

Tussen de beelden en andere resten van de collectie vind ik geen uitschieters, ofschoon er best mooie stukken bij staan. Wat mij echter opvalt, is Pamphylische sarcofaag uit de 2^de eeuw met een schitterend hoogreliëf van dansende cupidootjes onder het schuine dak dat afgezet is met leeuwenkoppen.

En dan deze inscriptie in de eigen taal van Side die ik nog niet eerder tegenkomen ben! De taal die hier in de oudheid gesproken werd leek op geen andere bekende taal of dialect, zeker niet op Grieks! Hij was helemaal eigen aan Side, zeker als we Arrianus moeten geloven (er waarom zouden we dat niet?). Er zijn inscripties en geldstukken teruggevonden met dit unieke schrift in deze unieke taal, die respectievelijk teruggaan tot de 3^de en 5^de eeuw v.C. Twee stenen met dergelijke opschriften zijn dus te zien in dit kleine museum van Side. Hoe dan ook, de taal van Side kan alleen maar een Anatolische taal zijn, eigen aan Pamphylië want hij is vreemd genoeg niet verwant aan het Griekse dialect van Sillyum of Aspendos, die in de buurt liggen. Grieks kwam pas na Alexanders veroveringen in voege en we hebben een inscriptie uit ongeveer 300 v.C. die dat staaft. Opwindend toch weer zoiets!

Ik heb het museum heerlijk voor mij alleen en ga er net op tijd uit voor de horde schoolkinderen er joelend binnenstroomt. Ik loop nog even de tuin door waar zoals steeds de minder mooie stukken ondergebracht zijn, maar hier is de belichting dan weer heel goed om mijn foto’s te nemen. Achter deze Baden die nu Museum zijn, ligt ook een soort werkatelier en hier wordt een rijkversierde sarcofaag weer aan elkaar gezet. Wat een puzzelwerk! Daar sta je niet bij stil als je een museum bezoekt hé?

[Klik hier om alle foto's van het museum te bekijken]