Madaba ligt ruwweg 30 kilometer ten zuidwesten van Amman. In 1902 was dit nog een dorpje van niks, nu ligt de kerk van St George, net als alle andere Byzantijnse kerkjes, klem tussen huizen in smalle straatjes. Onze bus moet een eindje verderop parkeren en we vangen een vleugje van de plaatselijke folklore op. Naar men zegt ligt er hier onder elk huis wel een mozaïekvloer. Het grootste deel is tot nu toe gelukkig van de ondergang gered dankzij de kundige belangstelling van de toenmalige dorpspriester, F. Giuseppe Manfredi.
De Bijbelse stad Madaba is minstens 3.500 jaar oud en heeft dezelfde heersers en bezetters gekend als alle andere steden in de regio. Zijn geschiedenis loopt dus parallel met die van Gadara of Gerasa, om er een paar te noemen, maar het hoogtepunt kende Madaba in Byzantijnse tijden. Er werden toen grootse gebouwen en waterreservoirs gebouwd en in de 6de eeuw schoten de kerken als paddenstoelen uit de grond met een keur aan mozaïeken. De grote aardbeving van 747 maakte een einde aan deze grandeur en de stad bleef verlaten achter. Dankzij de ijver van Manfredi zijn er veel kerken uit de Byzantijnse en Omajjaden tijd in kaart gebracht en hun schatten aan mozaïeken werden grotendeels gered. Het lijstje is zeker niet volledig, maar desondanks indrukwekkend genoeg: de kerk van de Heilige Maagd en de Apostelen, het Hippolytushuis, de Kerk van Profeet Elias met zijn crypte, de Kerk van de Heilige Martelaren (Al-Khadir), het Verbrande Paleis, de Kerk van de Familie Sunna, en de meest beroemde, de Kerk met de Landkaart - tegenwoordig de Grieks-orthodoxe Basiliek van St George. Hier ligt een mozaïekkaart die rond 560 gemaakt zou zijn en die het Heilig Land voorstelt zoals het zich uitstrekte van Egypte tot Libanon, met inbegrip van de Sinaï, Israel, Palestina, en Cisjordanië…! Hier vinden we de oudste voorstelling van de stad Jeruzalem die centraal op de kaart geplaatst is, maar ook van andere bekende steden zoals Nablus, al-Khalil (Hebron), Ariha (Jericho), inclusief rivieren als de Jordaan en de Nijl, en omliggende landen als Turkije en Libanon.
Oorspronkelijk moet deze kaart 15 x 6 meter groot geweest zijn, jammer dat er “maar” een kwart van bewaard is gebleven! Maar ik ben er ontzettend nieuwsgierig naar, hoor! Stel je voor, dit is een blik op de wereld zoals die was, toen Jeruzalem de navel van de wereld was. Dat kun je je gewoon niet voorstellen! Ik zou hier wel een hele dag kunnen staan om al die namen en plaatsen in gedachten op een hedendaagse kaart over te brengen en dan te vergelijken met wat hier te zien is! Dat is meer dan dagwerk, zo blijkt als ik eenmaal thuis de link Christus Rex aansla. Onder “Map Sections” kun je rustig elk onderdeel en elke streek in detail bekijken. Een luxe hoor, het is een hele wereld die daar binnen bereik ligt van een enkele muisklik. Een geweldige tijd toch, deze computertijd!
Waarom er nu zo een gedetailleerde kaart gemaakt is en nog wel in zo een afgelegen provinciestadje van het Romeinse Rijk, blijft voorlopig een raadsel. Sommige geleerden die het kunnen weten denken dat de pelgrims op weg naar de heilige plaatsen hier hun weg op konden vinden. Anderen gaan er van uit dat deze kaart niet ver van de Berg Nebo ligt en dus de blik van Mozes op het Beloofde Land zou uitbeelden met de heilige stad Jeruzalem in het midden. Het fijne zullen we waarschijnlijk wel nooit aan de weet komen.
In het bezoekerscentrum naast de kerk krijgen wij gelukkig wat uitleg, heel handig met een kopie van de kaart aan de wand. De gids zwaait met zijn stokje over wegen, steden, rivieren, oasen, forten, enz., en blijft uiteraard een tijdje boven Jeruzalem hangen, wijzend naar de stadswallen, de hoofdstraat met zuilenrijen, de verschillende kerken die duidelijk herkenbaar zijn. Opvallend zijn ook de vissen die bij het naderen van de Dode Zee terugzwemmen omdat het water te zout is, en de uitgebreide Nijldelta. Ik kom gewoon ogen (en ook tijd) tekort om het allemaal in me op te nemen!
De kerk zelf is ook best de moeite waard met glimmende gouden kroonluchters en kleurige fresco’s aan de wanden. Dit is voor mij toch ook een hoogtepunt, zoiets waar veelvuldig over gesproken wordt en naar verwezen wordt, en dat ik nu met eigen ogen te zien krijg! Fotograferen valt niet mee, tussen de mensen door en rond de afgezette barricades. Bovendien ben ik ook te opgewonden en te gejaagd (onze tijd is beperkt) om er echt de tijd voor te kunnen nemen. Jammer natuurlijk, maar daar is niets aan te doen …
[voor meer foto's klik op deze link]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten