Uitgelicht: een beeld van Hygieia

De godin Hygieia, verschijnt meestal in de schaduw van haar illustere vader, Asklepios, god van de geneeskunde. Hygieia waakte over de gezondheid van de mensen en werd vanaf de 7^de of 6^de eeuw v.C. al vereerd. 

In het Nationaal Archeologisch Museum van Athene staat een serie schitterende beelden afkomstig van het fronton van de tempel van Asklepios in Epidaurus, waaronder dat van Hygieia. Ondanks de zware beschadigingen is het nog te zien dat ze zich voorover buigt om een slang bij haar linker been te voeden. De slang is uiteraard het bekende symbool van Asklepios en Hygieia zelf. Het beeld is gemaakt van Pentelisch marmer en dateert uit 380-370 v.C. 

We zouden er zo aan voorbij lopen maar het is de moeite om zich even om te draaien om haar uiterst sierlijke drapering aan de achterkant te bekijken. Schitterend gewoon! 

Maar ja, het wordt dan ook toegeschreven aan de beeldhouwer Timotheos, die volgens de overlevering samen met Skopas aan het Mausoleum van Halicarnassus gewerkt heeft.

Beeld van een Parthische edelman

Hoe uniek kan een vondst wel zijn? Dit meer dan levensgrote beeld van een Parthische man is in 1931 in stukken opgegraven bij een heiligdom in Shemi. 

Gezien zijn postuur en voorkomen wordt hij doorsnee beschreven als “Prins van Shemi” en dat is niet overdreven. Hij is een van de pronkstukken van het Nationaal Museum van Iran in Teheran en verlaat het land eigenlijk nooit. Voor de Alexander-tentoonstelling in Mannheim (Duitsland) en de bijzondere tentoonstelling van Iranese kunst in Assen (Nederland) werd een kopie getoond. 

Weinig is bekend over de Parthische kunst maar de voorbeelden die opgegraven zijn bewijzen dat de Parthen een hoge cultuur hadden. Het is moeilijk om deze edelman precies te dateren. 

Het Parthische Rijk ontstond rond 250 v.C, toen het zich losmaakte van de Seleuciden die zich een groot deel van Alexanders imperium in oosten hadden toegeëigend. Hun bloei hadden zij te danken aan het feit dat ze de Zijderoute naar China volledig controleerden. 

Na 500 jaar, in 224 n.C. viel het Parthische Rijk in handen van de oprukkende Sassaniden.

Uitgelicht: De everzwijnhelm

Om meer precies te zijn, een helm die gemaakt is van everzwijn slagtanden. Tja, hoe creatief of hoe inventief kun je zijn? 

Het is een voorwerp dat duidelijk uitblinkt te midden van de bijzondere collectie Myceense kunst in het Nationaal Archeologisch Museum van Athene. 

Dit exemplaar dateert uit de 14^de eeuw v.C. Een paar vroegere helmen zijn op Kreta en Santorini gevonden en staan op overgebleven fresco’s afgebeeld. Op Cyprus en Sardinië zijn dan weer ivoren beeldjes gevonden van krijgers die een everzwijnhelm dragen. Op een papyrus uit Amarna in het Egypte van rond 1450 v.C, staan ook Myceense huursoldaten met een dergelijke helm afgebeeld. In het Hettitische Hattusa is dan weer een stukje aardewerk gevonden met daarop Myceense krijgers die getooid zijn met een helm in zigzaglijnen die als everzwijntanden gezien kunnen worden. De meest recente exemplaren worden teruggeleid tot rond 1150 v.C. 

Deze helmen zijn echte kunstwerken waarbij de slagtanden in rijen alternatief naar rechts of naar rechts georiënteerd werden. Daarna werden ze met zilverdraad aan elkaar gebonden en op een lederen onderlaag vastgemaakt. Het leder werd dan met vilt opgevuld om het hoofd verder te beschermen en het geheel comfortabel te maken voor de drager. 

Homerus beschrijft de everzwijnhelm in zijn Ilias wanneer Odysseus zich klaarmaakt voor een nachtelijke aanval op de Trojanen. 

De slagtanden van een everzwijn waren een waardevolle bezitting en duidden op een hoge sociale status van de eigenaar.

Een keur aan virtuele museumbezoeken in Turkije

Aangezien het einde van de Corona beperkingen nog niet in zicht is, moeten we het van de virtuele museumbezoeken hebben. 

Turkije doet nu ook mee en pakt uit met een aantal bekende en minder bekende archeologische musea via een nieuw portaal Sanal Muze. Hier bevinden zich tevens een aantal links naar opmerkelijke archeologische sites. Als musea komen de volgende zeker in aanmerking: 

Ankara – Het Museum van de Anatolische Beschaving

Opmerkelijk is bv een 8.000 jaar oude zittende godin uit Catalhöyük uit het Neolithicum, schatten uit de Koninklijke graven van Alacahöyük (Bronstijd), schitterende beelden en reliëfs uit de tijd van de Hittieten en een ongelooflijk mooi ingelegde houten tafel uit Gordion, de hoofdstad van Frygia. 

Antakya – Archeologisch Museum

In dit museum is de grootste collectie mozaïeken ondergebracht uit de Romeinse en de Byzantijnse tijd. De meeste zijn afkomstig uit het oude Antiochië zoals dat van Ariadne die op Naxos is achtergelaten. Uit Daphne stamt het grote mozaïek uit de 5^de eeuw waarin de allegorische figuur van Megalopsyche staat uitgebeeld omringd door dagelijkse taferelen. Er is ook een bijzondere verzameling voorwerpen uit de Neo-Hittitische periode te bewonderen en een schitterende marmeren sarcofaag uit 265-270. 

Antalya - Archeologisch Museum

Dit museum is een absolute topper! Het bezit een uitgebreide collectie Romeinse beelden uit de 2^de en 3^de eeuw afkomstig uit belangrijke opgravingen in de regio. Perge bekleedt een prominente plaats en vult op zich al een aantal zalen. 

Adana – Archeologisch Museum

Dit wordt, vreemd genoeg, geroemd als zijnde het grootste museum van Turkije? En toch komen er maar weinig toeristen zover. Hier zijn de vondsten uit Cilicië ondergebracht, een regio die bezet werd door de Hittieten, Assyriërs, Grieken, Romeinen, Armeniërs, Seljukken en de Ottomanen. 

Zeugma – Mozaïek Museum van Gaziantep

De Romeinse garnizoensstad Zeugma is nu grotendeels onder water verdwenen nav de bouw van de zoveelste dam op de Tigris Rivier.  Wat gered kon worden is in het museum van Gaziantep ondergebracht. Een van de meest sprekende mozaïeken is dat van het zg Zigeunermeisje dat de Mona Lisa van de mozaïeken genoemd wordt. Verder zijn er veel mythologische figuren, goden en godinnen uitgebeeld. 

Een virtueel bezoek van al deze pracht en praal is zeker aan te bevelen!

Het oude centrum van Athene

Het is intussen wel algemeen bekend dat het Nieuwe Acropolis Museum in Athene gebouwd is over de resten van de oude stad. Maar het bijzondere is dat deze resten niet begraven zijn maar zichtbaar blijven omdat het nieuwe museum op palen gebouwd is.

Sinds 2017 is ook dit gedeelte van de geschiedenis van Athene toegankelijk voor het publiek. Het geeft een goed idee van het dagelijkse leven van de Atheners in de oudheid.

Klik op deze link om het hele gebeuren stap voor stap te volgen.

Het Acropolis Museum heeft deze video samengesteld waarin duidelijk te volgen is hoe de opgravingen verliepen, door weer en wind, jaar in en uit, om te komen tot het resultaat dat we vandaag de dag kunnen bewonderen.

Veel kijkplezier!

Het Antiquarium van Pompei opengesteld voor het publiek

Het Antiquarium, het museum dat op de site van Pompei staat, opent na 40 jaar eindelijk weer zijn deuren.

Fresco van Venus staande op een vierspan van olifanten, 1ste eeuw n.C., Archeologisch Park van Pompei

Het werd al opgericht in 1873, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een hele zaal weggebombardeerd. Gelukkig kon het museum in 1948 weer geopend worden voor het publiek maar de zware aardbeving van 1980 leidde tot een nieuwe sluiting.

Pas in 2016 ging het museum eindelijk weer open, maar dan alleen voor bepaalde tijdelijke tentoonstelling. 

Nu is het eindelijk helemaal opengesteld en dankzij de foto’s van het Smithsonian Museum kunnen we ons een idee vormen van de prachtige voorwerpen die ons te wachten staan!

[Meer foto's zijn te bekijken in het artikel van Smithsonian Museum]